انواع یادگیری
در ادامه توضیحات علمی هر یک از انواع یادگیری را همراه با مثال‌های انسانی ارائه می‌دهم:
- یادگیری شرطی:
- شرطی‌سازی کلاسیک:
- علمی: این نوع یادگیری به وسیله‌ی ایوان پاولف و در آزمایش‌هایش با سگ‌ها معرفی شد. در این روش، یک محرک غیرمشروط (مانند غذا) که به طور طبیعی یک پاسخ غیرمشروط (مثل ترشح بزاق) را برمی‌انگیزد، با یک محرک شرطی (مانند زنگ) به طور همزمان ارائه می‌شود. پس از تکرار، محرک شرطی به تنهایی قادر است پاسخ مشابهی را ایجاد کند.
- مثال انسانی: اگر هر بار که شما به مطب دکتر می‌روید، دکتر به شما تزریقی می‌زند که دردناک است، ممکن است بعد از مدتی فقط با ورود به مطب دکتر، احساس اضطراب کنید، حتی اگر دکتر هنوز تزریقی نزده باشد.
- شرطی‌سازی عملی:
- علمی: این نوع یادگیری توسط بی.اف. اسکینر توسعه یافت و شامل تقویت (پاداش) و تنبیه است. رفتارهایی که منجر به نتایج مثبت می‌شوند، تقویت شده و احتمال وقوع آن‌ها افزایش می‌یابد، در حالی که رفتارهایی که منجر به نتایج منفی می‌شوند، کاهش می‌یابند.
- مثال انسانی: اگر کودک شما برای انجام تکالیفش پاداشی دریافت کند، احتمالاً او بیشتر به انجام تکالیف ادامه می‌دهد، زیرا یاد گرفته است که انجام تکالیف به پاداش منجر می‌شود.
- یادگیری مشاهده‌ای (مدل‌سازی):
- علمی: آلبرت باندورا این نوع یادگیری را معرفی کرد و نشان داد که افراد می‌توانند از طریق مشاهده رفتار دیگران و نتایج آن، رفتار جدیدی یاد بگیرند. این یادگیری از طریق فرآیندهایی مانند توجه، حافظه و تقلید انجام می‌شود. نورون‌های آینه‌ای در فرآیند یادگیری از طریق مشاهده نقش مهمی دارند. زمانی که شما رفتار شخص دیگری را مشاهده می‌کنید، این نورون‌ها به گونه‌ای فعال می‌شوند که گویی خودتان آن رفتار را انجام داده‌اید. این امر به شما کمک می‌کند تا به طور موثر از دیگران یاد بگیرید.
- مثال انسانی: اگر شما مشاهده کنید که فردی در یک موقعیت اجتماعی خاص به شیوه‌ای مودبانه رفتار می‌کند و نتیجه مثبتی (مانند تأسیس رابطه خوب) می‌گیرد، شما ممکن است این رفتار را تقلید کنید و در موقعیت‌های مشابه از آن استفاده کنید.
- یادگیری غیرمشروط (غیرآگاهانه):
- علمی: این نوع یادگیری بیشتر به یادگیری ضمنی و یادگیری زبان‌های طبیعی اشاره دارد که به طور غیرآگاهانه و از طریق تعاملات مکرر با محیط انجام می‌شود. این نوع یادگیری به طور طبیعی و بدون تلاش آگاهانه صورت می‌گیرد.
- مثال انسانی: یادگیری زبان مادری از طریق تعاملات روزمره با والدین و اطرافیان، بدون نیاز به مطالعه آگاهانه دستور زبان و واژگان، یک نمونه از یادگیری غیرمشروط است.
- یادگیری تجربی:
- علمی: این نوع یادگیری شامل یادگیری از طریق تجربه مستقیم و آزمایش است. طبق نظریه‌های مختلف، فرد از طریق آزمون و خطا و تجزیه و تحلیل نتایج به یادگیری می‌پردازد.
- مثال انسانی: اگر شما در حال یادگیری رانندگی هستید، با تمرین کردن و تجربه کردن در شرایط مختلف (مثلاً رانندگی در ترافیک شلوغ یا جاده‌های بارانی) یاد می‌گیرید که چگونه به درستی و با امنیت رانندگی کنید.
- یادگیری تحلیلی (تفکری):
- علمی: این نوع یادگیری شامل پردازش شناختی پیچیده، تحلیل و حل مسائل است. افراد از طریق تفکر منطقی، تحلیل داده‌ها و فرایندهای حل مسئله، اطلاعات جدید را یاد می‌گیرند.
- مثال انسانی: هنگام حل مسائل ریاضی پیچیده، شما باید از طریق تفکر منطقی و تحلیل مراحل مختلف مسئله، راه‌حل نهایی را پیدا کنید.
- یادگیری اجتماعی:
- علمی: یادگیری اجتماعی شامل یادگیری از طریق تعاملات اجتماعی و نظارت بر رفتار دیگران در زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی است. این نوع یادگیری به صورت غیررسمی و از طریق محیط اجتماعی اتفاق می‌افتد. نورون‌های آینه‌ای به فرد کمک می‌کنند تا رفتارهای اجتماعی و احساسی دیگران را درک کرده و به آن‌ها پاسخ مناسب بدهد. این نورون‌ها نقش مهمی در همدلی و شناخت اجتماعی ایفا می‌کنند.
- مثال انسانی: یادگیری عادات و رفتارهای فرهنگی از طریق تعامل با خانواده و جامعه، مانند نحوه تعامل در مهمانی‌ها یا آداب معاشرت، نمونه‌ای از یادگیری اجتماعی است.
این توضیحات علمی همراه با مثال‌های انسانی می‌تواند درک بهتری از نحوه عملکرد هر نوع یادگیری ارائه دهد.
