شکل گیری الگوهای کودک
در مغز نوزاد، الگوهای کلی مرتبط با امنیت و آرامش یا عدم آن‌ها، در نتیجه تعاملات اولیه با محیط و مراقبان شکل می‌گیرد. این الگوها شامل موارد زیر هستند:
- الگوی دلبستگی: کیفیت دلبستگی که نوزاد با مراقبان خود برقرار می‌کند، تأثیر زیادی بر احساس امنیت یا عدم امنیت او دارد. دلبستگی ایمن زمانی شکل می‌گیرد که نیازهای نوزاد به موقع و به طور مناسب برآورده شوند. در مقابل، دلبستگی ناایمن می‌تواند به الگوهای اضطراب و بی‌اعتمادی منجر شود.
- تنظیم هیجانی: مراقبان با پاسخ‌های خود به نیازهای هیجانی نوزاد، به او یاد می‌دهند که چگونه هیجانات خود را تنظیم کند. نوزادانی که مراقبان آن‌ها به شیوه‌ای منسجم و پاسخگو هستند، معمولاً بهتر می‌توانند هیجانات خود را مدیریت کنند و آرامش بیشتری دارند.
- تجربیات حسی و محیطی: تجربیات اولیه حسی، مانند صداها، بوها، لمس‌ها و نورها، به مغز نوزاد کمک می‌کنند تا محیط اطراف را درک کند. محیط‌های آرام و پایدار به نوزادان کمک می‌کنند تا احساس امنیت کنند، در حالی که محیط‌های پر استرس می‌توانند باعث اضطراب شوند.
- ارتباط و تعاملات اجتماعی: تعاملات اجتماعی مثبت با مراقبان و سایر افراد، به نوزادان کمک می‌کند تا الگوهای ارتباطی ایمن و مطمئن را یاد بگیرند. این تعاملات می‌تواند شامل لبخند زدن، صحبت کردن، و بازی کردن باشد.
- تجربیات فیزیکی و حرکتی: فعالیت‌های فیزیکی و حرکت، مانند در آغوش گرفتن، تکان دادن، و حرکت در فضا، به نوزادان کمک می‌کند تا حس کنترل و اعتماد به نفس نسبت به بدن و محیط خود پیدا کنند.
این الگوها در دوران کودکی ابتدایی شکل می‌گیرند و می‌توانند تأثیرات عمیقی بر رفتار و سلامت روانی فرد در دوران بزرگسالی داشته باشند.
الگوهای عمیقی که در مغز نوزاد بر اساس نیازهای اولیه او شکل می‌گیرد، به طور عمده از طریق تعاملات با مراقبان و محیط اطراف ایجاد می‌شوند. این نیازها و الگوها شامل موارد زیر هستند:
1. نیاز به تغذیه
- الگوی اعتماد و امنیت: وقتی نوزاد به طور منظم و به موقع تغذیه می‌شود، احساس اعتماد و امنیت در او تقویت می‌شود. این امر به تشکیل الگوی دلبستگی ایمن کمک می‌کند.
- الگوی اضطراب و بی‌اعتمادی: اگر نیازهای تغذیه‌ای نوزاد به طور منظم برآورده نشود، ممکن است الگوی بی‌اعتمادی و اضطراب در او شکل بگیرد.
2. نیاز به راحتی و آرامش
- الگوی آرامش و اطمینان: پاسخ سریع و مناسب به نیازهای نوزاد برای راحتی، مانند تعویض پوشک یا در آغوش گرفتن، به او کمک می‌کند تا الگوی آرامش و اطمینان را توسعه دهد.
- الگوی ناامنی و استرس: اگر نیازهای نوزاد برای راحتی نادیده گرفته شوند، ممکن است الگوی ناامنی و استرس در او شکل بگیرد.
3. نیاز به محبت و ارتباط عاطفی
- الگوی دلبستگی ایمن: تعاملات محبت‌آمیز و پر از مراقبت، مانند لبخند زدن، صحبت کردن، و نوازش، به نوزاد کمک می‌کند تا الگوی دلبستگی ایمن را ایجاد کند.
- الگوی اجتناب یا دلبستگی ناایمن: عدم پاسخگویی یا پاسخگویی نامنظم به نیازهای عاطفی نوزاد، می‌تواند منجر به تشکیل الگوی دلبستگی ناایمن یا اجتنابی شود.
4. نیاز به تحریک حسی و شناختی
- الگوی کنجکاوی و یادگیری: ارائه تجربیات متنوع و مناسب حسی و شناختی، مانند بازی کردن با اسباب‌بازی‌های مناسب سن، به نوزاد کمک می‌کند تا الگوی کنجکاوی و یادگیری را پرورش دهد.
- الگوی بی‌علاقگی و کم‌تحرکی: فقدان تحریک حسی و شناختی می‌تواند منجر به الگوی بی‌علاقگی و کم‌تحرکی در نوزاد شود.
5. نیاز به خواب و استراحت
- الگوی خواب منظم: برقراری یک روال خواب منظم و محیط آرام برای خوابیدن نوزاد، به ایجاد الگوی خواب منظم و احساس آرامش کمک می‌کند.
- الگوی بی‌نظمی خواب و خستگی: عدم رعایت نیازهای خواب نوزاد می‌تواند منجر به الگوی بی‌نظمی در خواب و خستگی مزمن شود.
6. نیاز به حرکت و فعالیت بدنی
- الگوی اعتماد به نفس جسمی: فرصت‌های کافی برای حرکت و بازی‌های فیزیکی به نوزاد کمک می‌کند تا الگوی اعتماد به نفس جسمی و مهارت‌های حرکتی را توسعه دهد.
- الگوی کم‌تحرکی و ضعف عضلانی: محدودیت در فعالیت بدنی می‌تواند منجر به الگوی کم‌تحرکی و ضعف عضلانی شود.
این الگوهای اولیه که در پاسخ به نیازهای نوزاد شکل می‌گیرند، می‌توانند پایه‌های رفتار و شخصیت فرد در سال‌های بعدی زندگی را تشکیل دهند. پاسخ‌دهی مناسب و پایدار به این نیازها، نقش حیاتی در رشد سالم نوزاد ایفا می‌کند.
