شروع غذای کمکی از چند ماهگیست؟ و چرا؟

خطرات شروع تغذیه کمکی زیر ۶ ماهگی

تغذیه کمکی قبل از ۶ ماهگی ممکن است مشکلات مختلفی ایجاد کند. برخی از این مشکلات اثاری که نشان میدهند طولانی مدت است و بعد از چند سال مشخص میشود و برخی آثار بلافاصله. همه موارد زیر هم در مورد همه کودکان اتفاق نمیفتد. اما عمدتاً به دلیل نارس بودن سیستم گوارشی و ایمنی کودک تاکنون بهترین سن شروع غذای کمکی پایان ۶ ماهگی (یعنی ۶ ماه و یک روز مثلا) تعیین شده است. در اینجا به تفصیل به مشکلات و خطرات آن از دیدگاه دقیق پرداخته می‌شود.

۱. مشکلات گوارشی

تکامل ناکافی آنزیم‌های گوارشی:

• در نوزادان زیر ۶ ماه، آنزیم‌های گوارشی مانند آمیلاز و پروتئاز به اندازه کافی تولید نمی‌شوند. این آنزیم‌ها برای هضم مواد غذایی مانند کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها ضروری هستند.
• مولکولی: عدم وجود کافی این آنزیم‌ها منجر به هضم ناقص مواد غذایی می‌شود. مولکول‌های درشت هضم‌نشده وارد روده بزرگ می‌شوند و ممکن است باعث تحریک و التهاب مخاط روده شوند.

پروتئین‌های پیچیده:

• پروتئین‌های موجود در غذاهای جامد ممکن است برای سیستم گوارشی نابالغ نوزاد قابل هضم نباشند.
• مولکولی: پروتئین‌های هضم‌نشده ممکن است موجب بروز پاسخ‌های ایمنی نامناسب و تحریک التهابی شوند.

۲. خطر حساسیت‌های غذایی

عدم تکامل سیستم ایمنی روده:

• سیستم ایمنی نوزادان زیر ۶ ماه هنوز به طور کامل توسعه نیافته است.
• مولکولی: مصرف زودهنگام مواد غذایی ممکن است باعث تماس زودهنگام با آلرژن‌ها شود. پروتئین‌های غذایی که به طور کامل هضم نشده‌اند، ممکن است از طریق روده نابالغ وارد جریان خون شوند و پاسخ ایمنی غیرطبیعی را تحریک کنند. این فرآیند می‌تواند منجر به توسعه حساسیت‌های غذایی شود.

عدم تکامل سد مخاطی روده:

• سد مخاطی روده در نوزادان زیر ۶ ماه هنوز به طور کامل تکامل نیافته است.
• مولکولی: سد مخاطی روده مانع از ورود مواد غذایی هضم نشده به جریان خون می‌شود. در نوزادان زیر ۶ ماه، این سد ممکن است نفوذپذیری بیشتری داشته باشد، که می‌تواند منجر به ورود پروتئین‌های غذایی به جریان خون و تحریک سیستم ایمنی شود.

۳. افزایش خطر عفونت‌ها

تکامل ناکافی سیستم ایمنی:

• سیستم ایمنی نوزاد هنوز در حال توسعه است و توانایی مبارزه با میکروب‌ها و پاتوژن‌های خارجی را ندارد.
• مولکولی: مواد غذایی ممکن است حاوی باکتری‌ها و ویروس‌هایی باشند که سیستم ایمنی نابالغ نوزاد قادر به مقابله با آن‌ها نیست. این میکروب‌ها می‌توانند به راحتی باعث عفونت‌های گوارشی و سایر بیماری‌ها شوند.

کاهش شیر مادر:

• شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌ها و عوامل ایمنی است که نوزاد را در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کنند. تغذیه زودهنگام با غذاهای جامد ممکن است باعث کاهش مقدار شیر مادر مصرفی شود.
• مولکولی: کاهش مصرف شیر مادر باعث کاهش دریافت آنتی‌بادی‌ها و سایر عوامل ایمنی می‌شود که به حفاظت از نوزاد در برابر عفونت‌ها کمک می‌کنند.

۴. خطرات تغذیه‌ای

کاهش جذب مواد مغذی:

• غذاهای جامد ممکن است جایگزین شیر مادر یا شیر خشک شوند که منبع اصلی مواد مغذی برای نوزاد هستند.
• مولکولی: نوزادان زیر ۶ ماه نیاز به مواد مغذی خاصی دارند که به طور کامل در شیر مادر یا شیر خشک موجود است. تغذیه با غذاهای جامد ممکن است باعث کاهش دریافت این مواد مغذی حیاتی شود.

نتیجه‌گیری

شروع تغذیه کمکی قبل از ۶ ماهگی می‌تواند مشکلات جدی از جمله مشکلات گوارشی، حساسیت‌های غذایی، افزایش خطر عفونت‌ها و کمبود مواد مغذی را به همراه داشته باشد. از نظر مولکولی، سیستم گوارشی و ایمنی نوزادان زیر ۶ ماه هنوز به اندازه کافی تکامل نیافته‌اند تا بتوانند به درستی با مواد غذایی جامد برخورد کنند. بنابراین، توصیه می‌شود که تغذیه کمکی پس از ۶ ماهگی و با مشورت پزشک آغاز شود تا از بروز این مشکلات جلوگیری شود.

اما در شرایطی مجبور هستیم که بین بد و بدتر بد را انتخاب کنیم. در مواردی خاص به علت مشکلات تغذیه ای کودک مجبور هستیم که غذای کمکی را زیر ۶ ماه برای کودک شروع کنیم. در واقع ریسک تمام موارد بالا را میپذیریم تا از اسیب جدی تر مانند سو تغذیه جلوگیری کنیم. که این امر به تشخیص پزشک است. اگر کودک‌ شما مشکلی از لحاظ وزنگیری و قد و تکامل ندارد نگران چیزی نباشید و مانند یک کودک نرمال از ۶ ماهگی غذای کودک را طبق اصول شروع کنید تا کمترین مشکلات را در آینده تجربه کند.