سر و گردن

بخش سروگردن یکی از مهم‌ترین نواحی بدن است که با توجه به عملکردهای حیاتی‌اش و سیستم‌های پیچیده‌ای که در این ناحیه وجود دارند، به طور مداوم در معرض انواع بیماری‌ها و مشکلات قرار دارد. در این دسته‌بندی، بیماری‌ها بر اساس شایع بودن، مزمن بودن، کمتر شناخته‌شدگی و همچنین فوریت‌های اورژانسی به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند:

 

بیماری‌های شایع سروگردن

• سردردهای تنشی: درد فشارنده و پیوسته در اطراف سر و گردن، ناشی از استرس و خستگی.
• میگرن: سردرد شدید و دوره‌ای که معمولاً یک‌طرفه است و ممکن است با تهوع و حساسیت به نور همراه باشد.
• گلودرد ویروسی و باکتریایی: التهاب و درد گلو که می‌تواند ناشی از سرماخوردگی یا عفونت‌های ویروسی و باکتریایی باشد.
• سینوزیت: التهاب سینوس‌ها به علت عفونت یا آلرژی، همراه با درد صورت و ترشحات بینی.
• درد گردن (تنش و کشیدگی عضلانی): ناشی از وضعیت نادرست بدن، استرس و خستگی.
• التهاب لوزه‌ها (تونسیلیت): عفونت لوزه‌ها که منجر به درد گلو، تب و التهاب می‌شود.

بیماری‌های مزمن سروگردن

• آرتروز گردن (سرویکوآرتروز): تحلیل رفتن و سایش مفاصل گردنی که باعث درد و خشکی گردن می‌شود.
• آرتریت روماتوئید گردن: نوعی بیماری خودایمنی که به التهاب مزمن مفاصل گردنی منجر می‌شود.
• سندرم گردن و شانه (سندرم خروجی قفسه سینه): فشار بر عروق و اعصاب گردن و شانه که به درد و گزگز در دست و بازو منجر می‌شود.
• دیستونی گردنی: اختلال عصبی نادری که باعث حرکات غیرارادی گردن و اسپاسم می‌شود.
• نارسایی شنوایی و سرگیجه وضعیتی: مشکلات شنوایی و تعادلی که ناشی از اختلالات گوش داخلی است.

بیماری‌های کمتر شناخته‌شده و مهم سروگردن

• BPPV (سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم): سرگیجه ناگهانی ناشی از اختلال در گوش داخلی که با تغییر وضعیت سر شدت می‌یابد.
• نورالژی عصب اکسیپیتال: نوعی درد عصبی شدید در پشت سر و گردن، که معمولاً ناشی از التهاب یا تحریک عصب اکسیپیتال است.
• بیماری دیسک گردن: تخریب دیسک‌های بین مهره‌های گردنی که به درد گردن و گزگز دست‌ها و شانه منجر می‌شود.
• اختلالات تیک‌های عصبی گردنی: حرکات غیرارادی و ناگهانی گردن و شانه‌ها که می‌تواند علل عصبی داشته باشد.
• سندرم درد میوفاشیال گردن: دردی که در نتیجه گره‌های عضلانی در بافت‌های گردن و شانه ایجاد می‌شود.
• اسپوندیلوز گردنی: تخریب و سایش دیسک‌های بین مهره‌ای که به مرور زمان رخ می‌دهد و باعث محدودیت حرکتی گردن و درد می‌شود.

بیماری‌های اورژانسی سروگردن

• سکته مغزی (استروک): اختلال ناگهانی در خونرسانی مغز که ممکن است باعث فلج، ناتوانی در گفتار و اختلالات شناختی شود.
• مننژیت: التهاب پرده‌های مغزی که به تب بالا، سردرد شدید و سفتی گردن منجر می‌شود.
• آنوریسم مغزی: بزرگ شدن یا برآمدگی یکی از عروق مغزی که در صورت پاره شدن، خونریزی داخلی و عوارض جدی ایجاد می‌کند.
• خونریزی مغزی: خونریزی ناگهانی در بافت مغز که نیاز به درمان فوری و جراحی دارد.
• آسیب‌های شدید گردن و نخاع: به دلیل ضربه‌های ناگهانی به گردن که ممکن است منجر به فلج و آسیب به نخاع شود.
• ورم و تورم ناگهانی غدد لنفاوی: در برخی موارد می‌تواند به علت عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی شدید ایجاد شود.

سایر مشکلات رایج سروگردن

• سفتی گردن: معمولاً ناشی از فشار عضلانی، استرس و وضعیت نامناسب خواب است.
• تورم غدد لنفاوی گردن: ممکن است به علت عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا باشد.
• آلرژی‌های بینی و گلو: واکنش‌های آلرژیک که منجر به التهاب و تولید مخاط در ناحیه گلو و بینی می‌شود.
• مشکلات حلق و حنجره (لارنژیت): التهاب حنجره که باعث خشکی و خشن شدن صدا می‌شود و اغلب با درد گلو همراه است.
• آبریزش بینی و پولیپ بینی: ممکن است ناشی از آلرژی، سرماخوردگی یا پولیپ‌های بینی باشد.
• مشکلات تعادل ناشی از اختلالات گوش داخلی: مشکلاتی مانند التهاب گوش داخلی که منجر به سرگیجه و از دست دادن تعادل می‌شود.

 

بیماری‌های چشم

بیماری‌های شایع چشم

• نزدیک‌بینی (میوپیا): مشکل در دیدن اشیای دور که منجر به تاری دید می‌شود.
• دوربینی (هایپروپیا): مشکل در دیدن اشیای نزدیک که معمولاً در سنین بالاتر شایع‌تر است.
• آستیگماتیسم: انحنای غیرعادی قرنیه که باعث تاری دید در فواصل مختلف می‌شود.
• خشکی چشم: کاهش یا نقص در تولید اشک که باعث خشکی و تحریک چشم‌ها می‌شود.
• التهاب ملتحمه (کونژنکتیویت): التهاب و قرمزی ملتحمه چشم که ممکن است ناشی از عفونت یا آلرژی باشد.
• التهاب پلک (بلفاریت): التهاب و تورم پلک‌ها که معمولاً باعث خارش و تحریک چشم می‌شود.

بیماری‌های مزمن چشم

• آب‌مروارید (کاتاراکت): کدورت عدسی چشم که باعث تاری دید و در نهایت کاهش بینایی می‌شود.
• آب‌سیاه (گلوکوم): افزایش فشار داخلی چشم که می‌تواند به عصب بینایی آسیب بزند و منجر به کاهش دید محیطی شود.
• دژنراسیون ماکولا (تباهی لکه زرد): تخریب تدریجی ماکولا (مرکز دید) که در افراد مسن شایع است و باعث تاری و از دست دادن دید مرکزی می‌شود.
• رتینوپاتی دیابتی: آسیب به رگ‌های خونی شبکیه به علت دیابت که منجر به تاری و اختلال دید می‌شود.
• کراتوکونوس: نازک شدن و برجسته شدن قرنیه که باعث تاری و اعوجاج دید می‌شود.
• یووئیت: التهاب لایه میانی چشم (یووئا) که ممکن است در نتیجه اختلالات خودایمنی رخ دهد.

بیماری‌های کمتر شناخته‌شده و مهم چشم

• رتینیت پیگمنتوزا: اختلال ژنتیکی که به تخریب شبکیه و از دست رفتن دید محیطی منجر می‌شود.
• التهاب عصب بینایی (نوریت اپتیک): التهاب عصب بینایی که باعث تاری دید و درد می‌شود و ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های خودایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) باشد.
• ملانوما چشمی: نوعی سرطان چشم که معمولاً در سلول‌های رنگدانه‌ای چشم ایجاد می‌شود.
• التهاب چشم پس از جراحی (اندوفتالمیت): عفونت شدید داخل چشم که به دنبال جراحی‌های چشمی ممکن است رخ دهد.
• تومورهای پلک و کره چشم: رشد غیرعادی بافت‌های بدخیم یا خوش‌خیم در چشم و پلک‌ها که می‌تواند منجر به مشکلات بینایی شود.

بیماری‌های اورژانسی چشم

• کندگی شبکیه: جدا شدن شبکیه از لایه‌های زیرین که نیاز به جراحی فوری دارد و در صورت عدم درمان، ممکن است به نابینایی منجر شود.
• گلوکوم حاد زاویه بسته: افزایش ناگهانی فشار داخلی چشم که به شدت دردناک است و به درمان فوری نیاز دارد.
• زخم قرنیه: خراش یا زخم عمیق در قرنیه که ممکن است به علت عفونت یا آسیب رخ دهد.
• ترومای چشمی: ضربه یا آسیب جدی به چشم که می‌تواند به آسیب‌های داخلی یا حتی از دست دادن بینایی منجر شود.
• عفونت‌های شدید داخل چشم: در برخی موارد ممکن است عفونت‌های شدید به عفونت‌های داخلی چشم برسند و به درمان فوری نیاز داشته باشند.

 

بیماری‌های گوش

• بیماری‌های شایع گوش:

  • عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا): التهاب و عفونت در گوش میانی که معمولاً در کودکان شایع است و باعث درد گوش و کاهش شنوایی موقتی می‌شود.
  • عفونت گوش خارجی (اوتیت خارجی): التهاب گوش خارجی که معمولاً ناشی از ورود آب یا باکتری‌ها به گوش است.
  • گوش‌درد ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی: درد در گوش که ناشی از احتقان و تجمع مایعات در گوش میانی است.
  • کری گوش (وزوز گوش): صدای زنگ یا وزوز در گوش که ممکن است ناشی از عوامل مختلفی از جمله آسیب‌های شنوایی باشد.

• بیماری‌های مزمن گوش:

  • کم‌شنوایی ناشی از سن (پیرگوشی): کاهش تدریجی شنوایی که در افراد مسن شایع است و معمولاً بر اثر آسیب به سلول‌های شنوایی رخ می‌دهد.
  • کلستئاتوم: رشد غیرعادی پوست در گوش میانی که می‌تواند به استخوان‌های گوش آسیب بزند و منجر به کم‌شنوایی شود.
  • التهاب گوش میانی مزمن: عفونت‌های مکرر و مزمن گوش میانی که ممکن است به کاهش شنوایی دائمی منجر شود.
  • سندرم منییر: اختلالی در گوش داخلی که باعث سرگیجه، وزوز گوش و کاهش شنوایی موقت می‌شود.
  • اتواسکلروز: رشد غیرعادی استخوان در گوش میانی که به کاهش شنوایی تدریجی منجر می‌شود.

• بیماری‌های کمتر شناخته‌شده و مهم گوش:

  • نوروم آکوستیک: نوعی تومور غیرسرطانی که بر عصب شنوایی فشار می‌آورد و باعث کاهش شنوایی، وزوز گوش و سرگیجه می‌شود.
  • اوتواسپونژیوزیس: اختلال ژنتیکی نادر که باعث رشد غیرعادی استخوان در گوش داخلی و کاهش شنوایی می‌شود.
  • بیماری‌های خودایمنی گوش داخلی: التهابات ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به گوش داخلی که باعث کم‌شنوایی و سرگیجه می‌شود.

• بیماری‌های اورژانسی گوش:

  • پارگی پرده گوش: پارگی یا سوراخ شدن پرده گوش که ممکن است بر اثر آسیب‌های صوتی یا فشار ناگهانی رخ دهد و به درمان فوری نیاز دارد.
  • ترومای شنوایی: آسیب به گوش داخلی بر اثر صداهای بسیار بلند یا ضربه که می‌تواند باعث کاهش شنوایی دائمی شود.
  • آسیب‌های ناشی از ورود اجسام خارجی به گوش: اجسام خارجی مانند حشرات یا قطعات ریز که وارد گوش می‌شوند و ممکن است به شنوایی یا گوش آسیب بزنند.
  • عفونت‌های شدید گوش داخلی: عفونت‌هایی که در صورت پیشرفت ممکن است به بخش‌های مختلف گوش داخلی گسترش یابند و به درمان فوری نیاز داشته باشند.
  • سرگیجه‌های حاد و ناتوان‌کننده: سرگیجه‌های شدید که به علت اختلالات گوش داخلی ایجاد شده و به درمان فوری نیاز دارند.
  • سکته گوش: از دست دادن ناگهانی شنوایی در یک گوش، که ممکن است با علائم دیگری چون وزوز گوش یا سرگیجه همراه باشد و به درمان فوری نیاز دارد.