خطاهای فکری

یک راه حل کلی برای جلوگیری از خطاهای فکری این است که در مورد «ادعا» ها و «قضاوت» های خود چه در مورد خودتان، دیگران، جهان، اتفاقات،… به دنبال شواهد برعکس باشید. مثلا فکر میکنید آدم قوی ای نیستید، بگردید به دنبال شواهد برعکس آن، ایا در تمام طول عمرتان روزی وجود نداشته است که آدم قوی ای بوده باشید؟ هر چه بیشتر فک کنید شواهد بیشتری پیدا میکنید. ضعیف ترین نوع استدلال مثال آوردن است. شما با مثال آوردن نمیتوانید چیزی را اثبات کنید. اما یک مثال نقض میتواند رد کننده یک ادعا باشد. مثلا: «همیشه» رفتار بدی داری! یک مثال نقض میتواند این ادعا را تبدیل کند به «اغلب» رفتار بدی داری! هر چقد به دنبال شواهد برعکس ادعای خود باشید چیزهای بیشتری به خاطر می آورید. از خود سوال کنید آیا روزهایی نبوده که رفتار خوبی داشته باشد؟ بعد متوجه میشوید که از ۱۰۰ موقعیتی در ذهنتان آمد، ۹۰ مورد رفتار مثبتی وجود داشته است و ۱۰ موقعیت بوده است که رفتار بدی وجود داشته است! پس در انتهای فکر کردن خود متوجه میشوید «همیشه» به «گاهی» تغییر کرد! «گاهی رفتار بدی داری»! و در این صورت است که تازه آغازی میشود برای اینکه بتوانید ریشه های آن ۱۰ مورد را شناسایی و تا حد توان اصلاح نمایید!

اثبات فقط در حوزه دانش ریاضی و با اعداد و ارقام و دید ریاضی امکان پذیر است و قوی ترین نوع استدلال است. در حوزه سایر قضاوت ها مخصوصا مسائل ارتباطی و انسانی همیشه به دنبال شواهد برعکس مدعای خود باشید.

در ادامه با دانستن خطاهای فکری میتوانید بفهمید که برای هر ادعا یا قضاوتی از چه زاویه ای و چطور به دنبال شواهد مخالف باشید. چون در مورد قضاوت های پیچیده و مسائل و مشکلات شاید به این راحتی نتوانید این کار را انجام دهید. اما با دانستن این خطاهای فکری میتوانید همچنان قضاوت های درست تر و دقیق تری داشته باشید.